न्याय

 तुझी आर डॉक्युमेंट या पुस्तकावरची फ़ेसबुक पोस्ट वाचली.

त्यावरच्या कॉमेंट्स वाचल्या.

किति वेळा माहीती नाही...

तू त्यात लिहिलेले लक्षात आहेच...

पण न लिहिलेले जास्त लक्षात आले आहे.

का लिहिले नाहीस हे विचारणार नाही.

कारण ते आणि तसं न लिहिण्याचे कारण माहीती आहे.

अगदी पूर्णपणे...

कारण आयर्विँग वालेसचे " आर डॉक्युमेंट "  हे पुस्तक म्हणून तर अप्रतिम आहेच...

पण त्याहीपेक्षा...

त्यातला एक संवाद आपल्या सहजीवनाचा मस्त पासवर्ड आहे.

पासवर्ड हा मनोमनीच्या एकांताचा सांगाती आहे तूच म्हणतोस ना....

तुला माहीती आहे...

हे मलाही माहीती आहे...

त्या पुस्तकात एक संवाद आहे .....

" Does Justice have its day in a court ? "

" Justice has its day. Will have it." 

( " न्याय मिळेल का ? मिळतो का ?"

" नक्की मिळेल. नक्की मिळतो ." )

पोस्ट वाचल्यापासून सगळं आठवतंय सतत...

अगदी पहिल्यापासूनच...

आपलं बारावीचे वर्षं नुकतेच सुरू झाले होते....

त्याआधीची दोन वर्षं आपल्या विद्यार्थी संघटनेतर्फे दुष्काळी कामांचा सर्व्हे केला होता. तू त्या टीमचा भाग होतास.. त्या सर्व्हे चा अहवाल प्रसिद्ध करण्याचा जाहीर कार्यक्रम होता...

त्यात तू दुष्काळी कामांमध्ये झालेल्या गैरव्यवहारां बाबतची माहीती देताना अनेक गंभीर उदाहरणे सांगत होतास...

आणि तुझ्या विवेचनाचा शेवट करताना आयर्विँग वालेसच्या " आर डॉक्युमेंट " या पुस्तकातला हा संवाद म्हणाला होतास.

सारेच अवाक झाले होते...

विवेचनानेही...

आणि अशा अनपेक्षित समारोपानेही...

अनपेक्षित दोन कारणांनी...

अशा विषयाचा शेवट असा करता येईल हे कोणाच्याच ध्यानीमनी नव्हते...

आणि

त्यावेळी या पुस्तकावर अघोषित बंदी होती म्हणूनही....

त्या कार्यक्रमानंतर तुझं अभिनंदन करताना मी पहिल्यांदा तुझा हात...

बराच वेळ...

नंतर आपण एकमेकांना या ना त्या कारणांनी भेटत होतो.

परस्परांना आवडायला लागलो होतो.

ते दोघांनाही मनोमन कळले होते..

पण कोणी कोणाला..

यांत ग्रज्यूएशन पूर्ण होऊन आपण नोकरी सांभाळत लॉ करत होतो...

भावना आणखीन स्पष्ट..

पण शब्दांत येत नव्हत्या...

मी विचारणार नाही हे माझं मला स्पष्ट होते.

स्त्री- सुलभ लज्जा वगैरे काही नाही...

पण तू विचारणे ही मला माझ्या व्यक्तिमत्वाला दाद वाटत होती... म्हणून ते हवे होते...

तुला चिडवण्यासाठी मी ...

मग मात्र तू मला सरळ...

त्यावेळी तुझे शब्द होते....

" Does Justice have its day in court ? " 

साहजिकच उत्तर होते...

" Justice has its day " .

नंतर किति वेळा यावरून आपण एकमेकाना बिलगलो...

आणि म्हणून तू या लेखात हा उल्लेख केला नाहीस ना....

विसरलो सांगू नकोस....

कारण आयर्विँग वालेसच्या याच पुस्तकातल्या याच प्रसंगात एक वाक्य आहे...

" Why do sons assume their fathers know nothing or have forgotton everything ? " 

मैत्रीण ते प्रेयसी ते पत्नी या आजपर्यंतच्या प्रवासात या पुस्तकाच्या केलेल्या प्रत्येक पारायणात तू प्रत्येकवेळी सांगितले आहेस मला...

" Just replace the words Sons and Fathers with the word  Lovers " 

कारण दरवेळी हे सांगतानाची क्रुती आणि आवेग यांत स्थल-काल परत्वे बदल झाला असेल; शब्द आणि भावना नाही...

मी न विचारण्याची आणि तू सांगावे म्हणून केलेल्या खडूसपणाची किंमत न चुकता, अगदी प्रत्येकवेळी, कोणी वसूल केली आहे रे...

त्याचंही समर्थन पुन्हा.... " न्याय मिळतो; न्याय मिळेल. ".

बरोबर ना माय लव्ह ऑफ लाईफ...

एका वेगळ्या अर्थाने मी विचारते...

Does Justice have its day in court ? " 

आणि मीच उत्तर देते... Justice has its day...

कारण...

तू सांगणार... " ,कोर्ट आणि कोरटिंग... " 

न्याय मिळतो.

न्याय मिळेल.

16 जून 2020.